لذت و الم دو عاملی هستند که به عنوان انگیزه و محرک انسان برای رسیدن به کمال جسمانی و روحانی شناخته شده‌اند؛ بنابراین، بالاترین غرض برای حیات انسان محسوب می‌شوند. در طول تاریخبشر، همواره اندیشمندان کوشش فراوانی برای فهم این دو عنصر داشته‌اند. مهم‌ترین مسائل در خصوص موضوع لذت و الم عبارت‌اند از: شناخت حقیقت لذت و الم؛ آشنا شدن با انواع لذت و الم و نقشی که هر کدام در تکامل ابعاد مختلف وجود انسان دارند.در میان فلاسفه اسلامی، ابن‌سینا به مسئله لذت و الم به طور مبسوط پرداخته است. او با تبیین و توصیف حقیقت لذت و الم و بیان اقسام آن دو، قصد عبور از لذت جسمانی به سوی لذت عقلی و روحانی دارد، و در نهایت ابتهاج را به عنوان بالاترین مرتبه لذت که ویژه مجردات به خصوص ذات نامتناهی الهی است، معرفی می‌نماید.ابن‌سینا حقیقت لذت و الم را ادراک امر خوشایند یا ناخوشایند در نفس انسان می‌داند وی این ادراک را از سنخ علم حضوری به شمار می‌آورد و بر اساس این‌که حضور صور حسی یا خیالی یا مفاهیم عقلی در ذهن پدید می‌آید اقسام مختلفی برای لذت و الم در نظر می‌گیرد. از نظر وی تمامی این اقسام در رشدو تعالی یا انحطاط جسمانی و روحانی انسان نقش دارند.
)